Οι αυταρχικοί ηγέτες του κόσμου φαντασιώνονται την αντικατάσταση μερών του σώματός τους όπως τα ελαστικά αυτοκινήτων, όμως μπορεί η επιστήμη να τους βοηθήσει;
Θα μπορούσε να ήταν μέρος της υπόθεσης σε μια κλασική ταινία του Τζέιμς Μποντ. Οι Ρώσοι και Κινέζοι ηγέτες συνελήφθησαν επ ‘αυτοφώρω μπροστά σε ένα ανοιχτό μικρόφωνο κατά τη στρατιωτική παρέλαση στο Πεκίνο, να μοιράζονται τις σκέψεις τους για το πώς θα ξεγελάσουν τον θάνατο.
«Με την ανάπτυξη της βιοτεχνολογίας, τα ανθρώπινα όργανα μπορούν να μεταμοσχεύονται συνεχώς και οι άνθρωποι μπορούν να ζουν όλο και νεότεροι, ακόμη και να επιτύχουν αθανασία», είπε ο Ρώσος ηγέτης Βλαντιμίρ Πούτιν στον Κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ, σε έναν συνομωτικό τόνο.
«Οι προβλέψεις είναι ότι αυτόν τον αιώνα, υπάρχει πιθανότητα να ζήσουμε μέχρι τα 150», απάντησε ο Σι.
Ενώ μπορεί να ακούγεται παράλογο, η εμμονή με τη μακροζωία είναι κάτι περισσότερο από άσκοπη φλυαρία.
Το 2024, το Κρεμλίνο διέταξε τους επιστήμονες να επιταχύνουν την έρευνα κατά της γήρανσης σχετικά με την κυτταρική εκφύλιση, τη γνωστική παρακμή και το ανοσοποιητικό σύστημα. Εν τω μεταξύ, η Κίνα έχει επίσης επενδύσει πόρους στην εξερεύνηση της υδροθεραπείας που παρέχεται από τη νανοτεχνολογία και σε ενώσεις όπως η βεταΐνη και το λιθοχολικό οξύ, ελπίζοντας να επιβραδύνει τη γήρανση και να παρατείνει το υγιές προσδόκιμο ζωής.
Αλλά παρόλο που οι αυταρχικοί ηγέτες του κόσμου φαντασιώνονται την αντικατάσταση μερών του σώματος όπως τα ελαστικά αυτοκινήτων, η επιστήμη παραμένει πολύ λιγότερο υποστηρικτική.
Ο James Markmann, πρόεδρος του εκτελεστικού συμβουλίου της Αμερικανικής Εταιρείας Χειρουργών Μεταμοσχεύσεων, χαρακτήρισε την ιδέα του Xi και του Πούτιν να ζήσουν μέχρι τα 150 χρόνια μέσω μεταμοσχεύσεων «αβάσιμη».
«Προς το παρόν δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι η ζωή μέχρι τα 150 χρόνια είναι δυνατή μέσω μεταμόσχευσης οργάνων», δήλωσε ο Markmann. «Ενώ υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για σχετική έρευνα και κάποια πρόοδος στην παρέμβαση στη διαδικασία γήρανσης, δεν υπάρχουν στοιχεία ότι μπορεί να επιτευχθεί επί του παρόντος μια ζωή 150 ετών».
Ενώ η μεταμόσχευση οργάνων μπορεί και σώζει ζωές, δεν υπάρχουν δεδομένα που να δείχνουν ότι μπορεί επίσης να επιβραδύνει ή να επαναφέρει το βιολογικό ρολόι ενός ατόμου, είπε ο Markmann. Η αντικατάσταση ενός μόνο οργάνου, ή ακόμα και πολλών, μπορεί να βελτιώσει προσωρινά την υγεία, αλλά δεν μπορεί να σταματήσει τη συνολική διαδικασία γήρανσης του σώματος.
«Η ανησυχητική ιδέα εδώ είναι ότι υπάρχει ένα πλεόνασμα διαθέσιμων οργάνων που μπορούν να αναπληρώνονται συνεχώς για ένα μόνο άτομο για να παρατείνει τη ζωή του. Αυτό απλά δεν ισχύει», είπε ο Markmann.
Η παλαιότερη εμμονή
Η ιστορία είναι γεμάτη με ηγεμόνες που πίστευαν ότι μπορούσαν να ξεγελάσουν τον θάνατο.
Ο Qin Shi Huang, ο πρώτος αυτοκράτορας της Κίνας, κατάπιε χάπια υδραργύρου επιδιώκοντας την αιώνια ζωή, μια συνήθεια που τελικά τον σκότωσε. Οι Αιγύπτιοι Φαραώ μουμιοποιήθηκαν για την αιωνιότητα, η Κλεοπάτρα ασχολήθηκε με φίλτρα νεότητας και οι μεσαιωνικοί αλχημιστές πουλούσαν ελιξίρια. Μέχρι τον 20ό αιώνα, ο τελευταίος τσάρος της Ρωσίας, Νικόλαος Β’, και η αυτοκράτειρα Αλεξάνδρα συμβουλεύονταν τον Ρασπούτιν για συμβουλές σχετικά με την υγεία και τη μακροζωία.
Σήμερα, η ίδια αναζήτηση έχει μεταφερθεί στη Σίλικον Βάλεϊ, όπου οι υπερ-πλούσιοι επενδύουν στην κρυονική, την αντιγηραντική βιοτεχνολογία και το «βιοχάκινγκ» με την ελπίδα να αγοράσουν περισσότερο χρόνο.
Σύμφωνα με την Ελίζαμπεθ Γουίσνικ, ειδικό στις σινο-ρωσικές σχέσεις και ανώτερη ερευνήτρια στο Κέντρο Ναυτικών Αναλύσεων (CNA), έναν μη κομματικό οργανισμό έρευνας και ανάλυσης, αυτή η εμμονή είναι χαρακτηριστική των πλουσιότερων και πιο ισχυρών του κόσμου.
«Θέλουν να πάνε στο διάστημα, θέλουν να πάνε υποβρυχίως… το ανθρώπινο σώμα γι’ αυτούς είναι απλώς ένα άλλο σύνορο», δήλωσε στο POLITICO. «Είναι λογικό για τους ανθρώπους που δεν αισθάνονται όρια να προσπαθούν να επεκτείνουν αυτά τα όρια».
Υπάρχει όμως μια έντονη αντίθεση κοντά στο σπίτι. Το προσδόκιμο ζωής στη Ρωσία παραμένει λίγο πάνω από 73 χρόνια, ενώ στην Κίνα κυμαίνεται γύρω στα 79 χρόνια, με την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη να είναι βαθιά άνιση.
Κατά την άποψη της Γουίσνικ, ο Σι και ο Πούτιν «θα ήταν καλύτερα να επικεντρωθούν σε αυτό, αλλά αντ’ αυτού η εστίασή τους φαίνεται να είναι στη δική τους μακροζωία, όχι στην υγεία των κοινωνιών τους».
Ανολοκλήρωτες υποθέσεις
Υπάρχει επίσης μια σημαντική πολιτιστική διάσταση που αναστατώνει τον Xi και τον Putin.
Ο Robert Jay Lifton, ο Αμερικανός ακαδημαϊκός που επινόησε τον όρο «συμβολική αθανασία», υποστήριξε ότι οι άνθρωποι επινοούν θρησκείες, έθνη και πολιτικές κληρονομιές ως τρόπους για να ξεγελάσουν τον θάνατο. Το μότο του Xi για «εθνική αναζωογόνηση» και η αποστολή του Putin να αποκαταστήσει μια «μεγάλη Ρωσία» ταιριάζουν απόλυτα σε αυτό το πλαίσιο – ακόμα κι αν δεν μπορούν να ζήσουν φυσικά για πάντα.
«Και οι δύο είναι πραγματικά όμηροι της δικής τους προπαγάνδας», δήλωσε ο Wishnick. «Πιστεύουν πραγματικά ότι είναι οι μόνοι ηγέτες που μπορούν να κάνουν τη δουλειά. Ανησυχούν για την κληρονομιά τους και για το πώς θα μείνουν στην ιστορία».
Αυτό, είπε, βοηθά να εξηγηθεί η εμμονή τους με την ανάκτηση «χαμένων» εδαφών – της Ταϊβάν για το Πεκίνο· της Ουκρανίας για τη Μόσχα – σαν η ολοκλήρωση ημιτελών χαρτών να μπορεί επίσης να ολοκληρώσει το ιστορικό τους πεπρωμένο.
Έχουν κάνει ύπουλες κινήσεις προς αυτόν τον στόχο στο εσωτερικό. Ο Xi έχει ανατρέψει την παράδοση της εναλλαγής ηγεσίας στην Κίνα για να διατηρήσει την κυριαρχία του, ενώ ο Putin έχει διαλύσει τις εκλογές και έχει αποκλείσει τους αντιπάλους του μέχρι να παραμείνει μόνο αυτός. «Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι θα έβλεπαν την επιστήμη ως έναν τρόπο επέκτασης αυτού», πρόσθεσε ο Wishnick.
Ενώ οι επιστημονικοί περιορισμοί παραμένουν, η αθανασία θα παραμείνει – τουλάχιστον προς το παρόν – συνδεδεμένη με τη δημόσια συνείδηση και μνήμη. Δείτε, για παράδειγμα, τον Πήλινο Στρατό του Qin Shi Huang, ο οποίος εξακολουθεί να υπάρχει, ή τον τσάρο της Ρωσίας, τον Μέγα Πέτρο, έναν ηγέτη του 18ου αιώνα που εμπνέει τον Πούτιν ακόμη και σήμερα.
Αλλά ακόμη και σε έναν κόσμο νανοτεχνολογίας και ανταλλαγών οργάνων, η αθανασία έχει μια παγίδα: πρέπει ακόμα να ζεις με τον εαυτό σου. Και για τους κακούς του Bond στον κόσμο, αυτή μπορεί να είναι η πιο σκληρή ποινή από όλες.
To άρθρο δημοσιεύτηκε στο POLITICO
