Η Κωνσταντινούπολη έχει συγκλονιστεί από πολλούς σεισμούς σε όλη την ιστορία της.
Ο πρώτος μεγάλος σεισμός που σημειώθηκε υπό τουρκική κυριαρχία συνέβη το 1509, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του σουλτάνου Βαγιαζήτ Β’.
Μια φρικτή μέρα
Τις πρώτες πρωινές ώρες της 10ης Σεπτεμβρίου 1509, η Κωνσταντινούπολη σείστηκε από μια τεράστια δόνηση. Πριν προλάβουν οι κάτοικοι να συνειδητοποιήσουν τι συνέβαινε, ολόκληρη η πόλη καταστράφηκε. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο σεισμός του 1509 στην Κωνσταντινούπολη ήταν ο μεγαλύτερος στην Ανατολική Μεσόγειο από την πρώτη χιλιετία και μπορούσε να γίνει αισθητός σε μια περιοχή που εκτείνεται έως την Αδριανούπολη. Επηρέασε επίσης τοποθεσίες τόσο εκτεταμένες όπως η Προύσα, η Καλλίπολη, η Αδριανούπολη και το Διδυμότειχο. Σύμφωνα με τοπικές και ξένες πηγές εκείνης της εποχής, 5.000-13.000 ανθρωποι πέθαναν από τον σεισμό και πάνω από 10.000 τραυματίστηκαν. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο πληθυσμός της Κωνσταντινούπολης ήταν περίπου 200.000 εκείνη την εποχή, αυτό σημαίνει ότι σχεδόν το 10% των κατοίκων της πόλης είτε σκοτώθηκαν είτε τραυματίστηκαν.
Ο αριθμός των νεκρών ήταν μεγάλος καθώς ο σεισμός έγινε τη νύχτα και οι επιζώντες έτρεξαν έξω από τα σπίτια τους πριν καταλάβουν τι συνέβαινε.
Ο σεισμός προκάλεσε τεράστια κύματα σε όλη τη θάλασσα, τα οποία σηκώθηκαν πάνω από τα τείχη της Γαλατίας και χτύπησαν την πόλη. Οι εκτιμήσεις είναι ασαφείς ως προς το εάν αυτά τα κύματα κατέστρεψαν εντελώς τα τείχη ή τα σπίτια της πόλης. Λόγω πενιχρών ιστορικών πηγών, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε σε ποιο βαθμό τα κύματα επηρέασαν την πόλη.
Η κατεδάφιση της πόλης
109 τζαμιά καταστράφηκαν ολοσχερώς, ενώ τα περισσότερα από αυτά που έμειναν όρθια υπέστησαν ζημιές στους μιναρέδες τους. 1.070 σπίτια κατέρρευσαν, 49 πύργοι κατά μήκος των τειχών της Κωνσταντινούπολης επίσης κατέρρευσαν ή καταστράφηκαν. Οι θόλοι και οι κίονες των τζαμιών Φατίχ και Μπαγιαζίτ, των μεγαλύτερων της πόλης εκείνη την εποχή, ισοπεδώθηκαν.
Ο μιναρές που συνδέεται με το Μεγάλο Τζαμί της Αγίας Σοφίας, το οποίο χτίστηκε μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης, κατέρρευσε. Ο σεισμός προκάλεσε ζημιές στο φρούριο Rumeli, στο φρούριο Anadolu, στο Κάστρο Yoros στο Anadolu Kavağı και στο Kız Kulesi (Πύργος των Κορασίδων).
Ακόμη και η κατοικία του σουλτάνου, το παλάτι Τοπ Καπί δεν γλίτωσε. Η κρεβατοκάμαρα του Βαγιαζήτ Β’ κατέρρευσε από τον σεισμό, και ο σουλτάνος σώθηκε μόνο από το γεγονός ότι είχε φύγει από τους θαλάμους του λίγες ώρες νωρίτερα. Αφού έμεινε για δέκα μέρες σε μια σκηνή που είχε στηθεί στον κήπο του παλατιού, ο Βαγιαζήτ Β’ πήγε να μείνει στην Αδριανούπολη.
Ο σεισμός κατέστρεψε αμέτρητες ζωές. Ο κόσμος πίστεψε ότι είχε φτάσει η Ημέρα της Κρισης. Πράγματι, ο σεισμός ήταν τόσο καταστροφικός για την Κωνσταντινούπολη που οι χρονικογράφοι τον ανέφεραν ως «Kıyamet-i Sugra», ή «Μικρή Κρίση».
Η μεγαλύτερη κρίση σημειώθηκε με την έλλειψη στέγασης που προέκυψε. Αν και 1.070 σπίτια κατέρρευσαν επίσημα, χιλιάδες άλλα σπίτια επέζησαν χωρίς ζημιές. Ωστόσο, δεδομένου ότι οι μετασεισμοί συνεχίστηκαν για 45 ημέρες μετά τον αρχικό σεισμό, οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα. Δεδομένου ότι ήταν καλοκαίρι, η στέγαση έξω δεν ήταν μεγάλη υπόθεση.
Η καταστροφή ή η κατάρρευση των καταστημάτων τροφίμων, των καταστημάτων, των αρτοποιείων και των μύλων σιτηρών οδήγησε σε ελλείψεις τροφίμων. Επίσης, η κατάρρευση των υδραγωγείων, ή του δικτύου ύδρευσης, δυσκόλεψε τον κόσμο να βρει πόσιμο νερό.
Διάβασε ακόμα: Oι 10+2 σεισμοί-Αρμαγεδώνες που συντάραξαν τον πλανήτη. Ανάμεσά τους και δυο στην Ελλάδα
Δίμηνη ανακατασκευή
Η Κωνσταντινούπολη έπρεπε να ανακατασκευαστεί και να ληφθεί πρόσθετος φόρος «22 ακτσές» από κάθε νοικοκυριό για το έργο. Για να γίνει κατανοητή η κατάσταση στην Κωνσταντινούπολη, πραγματοποιήθηκαν εργασίες εκτίμησης ζημιών σε περιοχές που καταστράφηκαν από τον σεισμό. Στη συνέχεια, ξεκίνησε μια πρωτοβουλία σε όλη την αυτοκρατορία για την ανοικοδόμηση της πόλης. Δεκάδες χιλιάδες εργάτες, λιθοξόοι και ξυλουργοί μεταφέρθηκαν στην Κωνσταντινούπολη τόσο από την Ανατολία όσο και από τη Ρωμυλία. Επιπλέον, οι στρατιώτες επιφορτίστηκαν με την προμήθεια υλικών.
Ξεκινώντας στις 29 Μαρτίου 1510, οι οικοδομικές εργασίες στην πόλη έγιναν βιαστικά και ολοκληρώθηκαν την 1η Ιουνίου 1510.
Προοθωμανικοί σεισμοί
Δώδεκα χρόνια μετά την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης, το 342, έγινε σεισμός ανατολικά της πόλης αλλά δεν προκάλεσε μεγάλες ζημιές. Στις 24 Αυγούστου 358, ωστόσο, ένας σεισμός που κατέστρεψε το İzmit έπληξε και την πόλη της Κωνσταντινούπολης.
Μετά από εκείνον τον μεγάλο σεισμό, οι σεισμοί που έπληξαν την Κωνσταντινούπολη το 402, 412, 417, 423, 437 και 442 προκάλεσαν σημαντικές ζημιές στην πόλη, αν και όχι τόσες όσο εκείνος του 358. Όμως ο σεισμός του 447 προκάλεσε μεγάλες ζημιές στην Κωνσταντινούπολη. Ένα μεγάλο μέρος των τειχών της πόλης κατέρρευσε.
Οι σεισμοί, στα 450, 477, 487, 525 και 533, προκάλεσαν ζημιές και στην Κωνσταντινούπολη. Από την άλλη πλευρά, ο σεισμός που έπληξε την πόλη στις 16 Αυγούστου 542, ήταν τεράστιος: Πολλά σπίτια, τοίχοι οχυρών και αγάλματα γκρεμίστηκαν και χιλιάδες πέθαναν. Ο τρούλος της Αγίας Σοφίας και χιλιάδες σπίτια κατέρρευσαν.
Μετά τους σεισμούς του 583 και του 611, η Κωνσταντινούπολη δεν χτήθηκε από σεισμό για μεγάλο χρονικό διάστημα, μέχρι τις 26 Οκτωβρίου 740, 130 χρόνια αργότερα.
Αυτόν τον σεισμό ακολούθησαν άλλοι το 780, 790, 860, 866, 869, 989 και 1010. Η πόλη καταστράφηκε επίσης από δύο σεισμούς στις 13 Αυγούστου 1032 και στις 6 Μαρτίου 1033, διαδοχικά. Τους ακολούθησαν σεισμοί το 1042 και το 1064.
Την 1η Μαρτίου 1202, ένας άλλος σεισμός έπληξε την πόλη. Λίγο μετά από αυτόν τον σεισμό, η Κωνσταντινούπολη πέρασε υπό Λατινική κατοχή, η οποία διήρκεσε μέχρι το 1261. Κατά τη διάρκεια της Λατινοκρατίας, ένας τεράστιος σεισμός στις 11 Μαρτίου 1231 προκάλεσε ζημιές τόσο στην πόλη όσο και στα τείχη. Μετά από αυτό, ένας άλλος σεισμός σημειώθηκε το 1280. Την 1η Ιουνίου 1296, Παρασκευή, επτά χρόνια μετά τον σεισμό του 1289, ο οποίος δεν ήταν τόσο μεγάλος, ένας μεγαλύτερος σεισμός έπληξε την πόλη τη νύχτα.
Οι ιστορικοί γράφουν ότι η Κωνσταντινούπολη ισοπεδώθηκε σε αυτόν τον τελευταίο σεισμό. Κατεδαφίστηκαν σπίτια, παλάτια, εκκλησίες και τείχη της πόλης. Πλημμύρες σημειώθηκαν και οι μετασεισμοί συνεχίστηκαν για δύο μήνες.
Τον Ιανουάριο του 1303 η Κωνσταντινούπολη χτυπήθηκε από δύο διαδοχικούς σεισμούς. Ο σεισμός του 1332 κατέστρεψε πολλά σπίτια και εκκλησίες μαζί με αγάλματα. Ο σεισμός στις 18 Οκτωβρίου 1343 ήταν επίσης αρκετά μεγάλος. Τα τείχη της πόλης, που υπέστησαν μεγάλες ζημιές, υποβλήθηκαν σε εκτεταμένες επισκευές. Η Αγία Σοφία υπέστη επίσης ζημιές κατά τη διάρκεια του σεισμού. Μετά από έναν σεισμό το 1402, ο σεισμός του 1419 είδε μεγάλα κύματα να ξεχειλίζουν τα τείχη της πόλης. Ο τελευταίος σεισμός που έπληξε την Κωνσταντινούπολη κατά τη Βυζαντινή Περίοδο ήταν το 1437.
O τελευταίος μεγάλος σεισμός
Ο τελευταίος μεγάλος σεισμός που σημειώθηκε στην Κωνσταντινούπολη ήταν στις 17 Αυγούστου 1999. Το επίκεντρο ήταν στο Kocaeli/Gölcük. Ήταν ακριβώς δίπλα στην Κωνσταντινούπολη. Το USGS ανέφερε ότι μετρήθηκε ως 7,8 Mw. Ο σεισμός διήρκεσε 45 δευτερόλεπτα. Οι επίσημες αναφορές ανέφεραν ότι υπήρξαν 17480 θύματα. Μόλις μετά από 3 μήνες έγινε και πάλι ένας ισχυρός σεισμός όχι πολύ μακριά από την Κωνσταντινούπολη. Αυτή τη φορά ήταν το Bolu/Gebze. Στις 12 Νοεμβρίου 1999 στις 18:57 ένας σεισμός χτύπησε με ισχύ 7,1 Mw και διήρκεσε 30 δευτερόλεπτα.
Διάβασε ακόμα: Σεισμός – Τι να κάνουμε πριν, κατά τη διάρκεια και μετά – πλήρεις οδηγίες (αχρείαστες να’ναι)
