Λέγεται “καφέ λιπώδης ιστός” και είναι μια ιδιαίτερη κατηγορία λίπους που στην πραγματικότητα σας βοηθά να παραμείνετε αδύνατοι και θα μπορούσε να σας βοηθήσει να ζήσετε περισσότερο. Τι μπορείτε όμως να κάνετε για να το αυξήσετε;
Το ”καλό” λίπος μπορεί να μας βοηθήσει να χάσουμε βάρος παρά να το κερδίσουμε. Νέα έρευνα ανακάλυψε ότι ο καφέ λιπώδης ιστός (BAT) που είναι πλούσιος σε μιτοχόνδρια, θα μπορούσε να προάγει τη μακροζωία και να μας βοηθήσει να διατηρηθούμε υγιείς καθώς γερνάμε.
Η μελέτη της Ιατρικής Σχολής Rutgers New Jersey διαπίστωσε ότι τα ποντίκια που δεν είχαν ένα συγκεκριμένο γονίδιο ανέπτυξαν μια ασυνήθιστα ισχυρή μορφή ΒΑΤ που αύξησε τη διάρκεια ζωής και την ικανότητα άσκησης κατά 30%.
Τα γενετικά τροποποιημένα ποντίκια, τα οποία στερούνται μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται RGS14, έζησαν περίπου 20 τοις εκατό περισσότερο από τα κανονικά ποντίκια και απέφυγαν τυπικά σημάδια γήρανσης, συμπεριλαμβανομένης της τριχόπτωσης και του γκριζαρίσματος. Η ΒΔΤ τους προστατεύει επίσης από την παχυσαρκία, τη δυσανεξία στη γλυκόζη, τις καρδιαγγειακές διαταραχές, τον καρκίνο και τη νόσο του Αλτσχάιμερ.
Η ομάδα εργάζεται τώρα σε ένα φάρμακο που θα μπορούσε να μιμηθεί αυτές τις επιδράσεις στον άνθρωπο. «Η ικανότητα άσκησης μειώνεται καθώς μεγαλώνεις και το να έχεις μια τεχνική που θα μπορούσε να βελτιώσει την απόδοση της άσκησης θα ήταν πολύ ωφέλιμο για την υγιή γήρανση», δήλωσε ο καθηγητής Stephen Vatner, συγγραφέας της μελέτης.
Τι ρόλο παίζει το καφέ λίπος;
Το μεγαλύτερο μέρος του λίπους στο σώμα μας είναι λευκός ιστός, που κατανέμεται γύρω από τη μέση, τους γοφούς και τους μηρούς μας. Αλλά οι περισσότεροι ενήλικες έχουν επίσης περίπου 100 γραμμάρια καφέ λίπους, σύμφωνα με τον καθηγητή Μάικλ Σίμοντς, αναπληρωτή επικεφαλής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Νότιγχαμ, που αποθηκεύεται κυρίως γύρω από το λαιμό μας και βρίσκεται επίσης στην κλείδα και τη σπονδυλική στήλη.
Μελέτες υποδεικνύουν ότι είναι ανιχνεύσιμο μόνο σε μια μειοψηφία ανθρώπων -πιθανώς μόλις το 10% – αλλά επί του παρόντος, ο μόνος τρόπος για να γνωρίζουμε πώς συγκρίνουμε είναι μέσω μιας τομογραφίας εκπομπής ποζιτρονίων (PET), η οποία περιλαμβάνει την έγχυση ραδιενεργού υλικού στο σώμα και συνήθως χρησιμοποιείται για τη διάγνωση του καρκίνου.
Η κύρια λειτουργία του καφέ λίπους είναι να παρέχει ”ζεστασιά”: παράγει 300 φορές περισσότερη θερμότητα από οποιονδήποτε άλλο ιστό στο σώμα. Ενεργοποιείται αρχικά σε νεογέννητα μωρά για να τα προστατεύσει από το σοκ της έκθεσης στο κρύο μετά τη γέννηση. Καθώς μεγαλώνουμε, η ποσότητα του καφέ λίπους στο σώμα μας μειώνεται. Αλλά θα ήταν χρήσιμο αν μπορούσαμε να το κρατήσουμε ή να αυξήσουμε τα επίπεδα που έχουμε.
Έρευνες έχουν δείξει ότι έχει πολλά οφέλη για την υγεία, συμπεριλαμβανομένου του καλύτερου ελέγχου του σακχάρου στο αίμα – μείωση του κινδύνου για διαβήτη τύπου 2 – υψηλότερα επίπεδα «καλής» χοληστερόλης και μειωμένο κίνδυνο λιπώδους ήπατος.
Μια μελέτη με πάνω από 52.000 συμμετέχοντες από το Πανεπιστήμιο Ροκφέλερ στη Νέα Υόρκη βρήκε επίσης μια ισχυρή σχέση μεταξύ της ύπαρξης ανιχνεύσιμου καφέ λίπους και της μείωσης της στεφανιαίας νόσου, της καρδιακής ανεπάρκειας και της υψηλής αρτηριακής πίεσης.
Το καφέ λίπος έχει μια μοναδική πρωτεΐνη – την αποσυνδεόμενη πρωτεΐνη 1 (UCP1) – που το κάνει διαφορετικό από το λευκό λίπος. Αυτή η πρωτεΐνη υπάρχει στα εσωτερικά μιτοχόνδρια και όταν διεγείρεται, παράγει θερμότητα.
«Για να παραχθεί θερμότητα, το καφέ λίπος απαιτεί πολλή ενέργεια με τη μορφή λιπιδίων [λιπών] και ζάχαρης», λέει ο Toni Vidal-Puig, καθηγητής μοριακής διατροφής και μεταβολισμού στο Πανεπιστήμιο του Cambridge. «Καίει αυτό το πλεονάζον καύσιμο – που σημαίνει ότι όσο περισσότερο καφέ λίπος έχετε, τόσο μεγαλύτερη είναι η ικανότητά σας να παραμένετε αδύνατοι.
Περιέργως, η μελέτη του Πανεπιστημίου Rockefeller πρότεινε επίσης ότι εάν τα παχύσαρκα άτομα έχουν ανιχνεύσιμο καφέ λίπος, μπορεί να τους προστατεύσει από τις βλαβερές συνέπειες του λευκού λίπους τους. «Λειτουργεί σαν ηλεκτρική σκούπα εμποδίζοντας τα θρεπτικά συστατικά [από τα λίπη και τη ζάχαρη] να πάνε στο συκώτι, τις αρτηρίες και τους μύες», λέει ο καθηγητής Vidal-Puig.
Ως αποτέλεσμα, οι ερευνητές εργάζονται για να βρουν έναν τρόπο να αξιοποιήσουν το καφέ λίπος για να «προλάβουν τις επιπλοκές που σχετίζονται με την παχυσαρκία», λέει.
Το φάρμακο Mirabegron, που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία μιας υπερδραστήριας κύστης, έχει αποδειχθεί ότι ενεργοποιεί το καφέ λίπος, αλλά αυξάνει επίσης την αρτηριακή πίεση. Οι ερευνητές διερευνούν εάν μικρότερες δόσεις του φαρμάκου που λαμβάνονται για μεγάλες περιόδους θα είναι αρκετές για την τόνωση του καφέ λίπους χωρίς σημαντικούς καρδιαγγειακούς κινδύνους.
Εν τω μεταξύ, υπάρχουν τρόποι για να ενεργοποιήσετε με ασφάλεια το καφέ λίπος μέσω αλλαγών στον τρόπο ζωής.
Περάστε δύο ώρες την ημέρα στο κρύο
Η πρωτεΐνη καφέ λίπους, UCP1, «δεν είναι εγγενώς ενεργή· πρέπει να ενεργοποιηθεί», λέει ο Roland Stimson, καθηγητής ενδοκρινολογίας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου.
Ίσως ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να γίνει αυτό είναι μέσω της έκθεσης στο κρύο. Σε μια μελέτη στο Μέριλαντ συμμετείχαν πέντε υγιείς άνδρες 21 ετών που περνούσαν 10 ώρες τη νύχτα σε ένα δωμάτιο με θερμοκρασία 19 C. Μετά από ένα μήνα αυτής της έκθεσης σε ήπιο κρύο, είχαν 42 τοις εκατό αύξηση στον όγκο του καφέ λίπους και 10 τοις εκατό αύξηση στη μεταβολική δραστηριότητα του λίπους.
Το να χαμηλώσετε τον θερμοστάτη τη νύχτα, λοιπόν, θα μπορούσε να είναι ένας απλός τρόπος για να ενεργοποιήσετε το καφέ λίπος. Και αν αυτό ακούγεται πολύ τιμωρητικό, σύμφωνα με τον καθηγητή Stimson: «Έχουμε δει από τις ελεγχόμενες μελέτες ότι ακόμη και η ήπια έκθεση στους 17 βαθμούς στο κρύο για δύο ώρες την ημέρα είναι αρκετή για να επεκτείνει τη λειτουργία του καφέ λίπους σας».
Κάντε ένα κρύο ντους
Η βύθιση σε κρύο νερό είναι επίσης ευεργετική. «Τρία ή τέσσερα λεπτά σε ένα κρύο ντους κάθε πρωί ή ένα κολύμπι σε κρύο νερό μερικές φορές την εβδομάδα θα ενεργοποιήσει το καφέ λίπος και μπορεί να είναι χρήσιμο για τη διατήρηση του υπερβολικού βάρους», λέει ο καθηγητής Symonds. Το 2008, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Μάαστριχτ ανακάλυψαν ότι ο Βιμ Χοφ, ο Ολλανδός ακραίος αθλητής γνωστός για την ικανότητά του να αντέχει τις χαμηλές θερμοκρασίες, είχε συσσωρεύσει τόσο πολύ καφέ λίπος που μπορούσε να παράγει πέντε φορές περισσότερη θερμική ενέργεια από τον τυπικό 20χρονο.
Το κρύο νερό βοηθά επίσης στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού σας συστήματος, αυξάνει τις ενδορφίνες και βελτιώνει την κυκλοφορία, καθιστώντας το μια ιδιαίτερα θετική συνήθεια να υιοθετήσετε.
Πίνετε καθημερινά ένα φλιτζάνι καφέ
Μια πρώτη στο είδος του μελέτη του 2019 από τον καθηγητή Symonds και την ομάδα του στο Πανεπιστήμιο του Nottingham πρότεινε ότι η κατανάλωση ενός φλυτζανιού καφέ μπορεί να τονώσει το καφέ λίπος.
Η ομάδα χρησιμοποίησε μια τεχνική θερμικής απεικόνισης που πρωτοστάτησε για να εντοπίσει τα αποθέματα καφέ λίπους του σώματος και στη συνέχεια τη χρησιμοποίησε ξανά αμέσως αφού οι συμμετέχοντες ήπιαν τον καφέ για να δουν αν το καφέ λίπος έγινε πιο ζεστό. «Τα αποτελέσματα ήταν θετικά», λέει ο καθηγητής Symonds.
Η ομάδα διεξάγει περαιτέρω έρευνα για να εξακριβώσει εάν τα συμπληρώματα καφεΐνης έχουν παρόμοια επίδραση. Στο μεταξύ, λέει: «Το να πίνετε 10 φλιτζάνια καφέ την ημέρα δεν θα σας εμποδίσει να έχετε πρόβλημα βάρους, δυστυχώς, αλλά ως μέρος μιας ευρύτερης εικόνας, σίγουρα αξίζει να προσθέσετε έναν καφέ στην καθημερινή σας ρουτίνα».
Τρώτε πικάντικα τρόφιμα και πίνετε πράσινο τσάι
Έρευνα από Ιάπωνες επιστήμονες έδειξε ότι τα καψαϊκινοειδή, οι ενώσεις που βρίσκονται στις πιπεριές τσίλι και σε ορισμένα είδη κόκκινων πιπεριών, ενεργοποιούν το καφέ λίπος – επομένως η προσθήκη μπαχαρικών στα γεύματά σας μπορεί να σας βοηθήσει να αποφύγετε τα περιττά κιλά.
Άλλα τρόφιμα που έχει αποδειχθεί ότι διεγείρουν το καφέ λίπος περιλαμβάνουν το πράσινο τσάι, το οποίο είναι πλούσιο σε κατεχίνες, ένα είδος φλαβονοειδούς και πολυφαινόλης γνωστό για τις ισχυρές αντιοξειδωτικές του ιδιότητες. Μια άλλη ιαπωνική μελέτη εξέτασε συμμετέχοντες που είχαν κατεχίνες και καφεΐνη στο ίδιο ρόφημα και διαπίστωσε ότι «αυξάνει απότομα την EE [ενεργειακή δαπάνη όλου του σώματος] που σχετίζεται με αυξημένη δραστηριότητα BAT [καφέ λιπώδης ιστός]».
Φάτε περισσότερο σκουμπρί
Τα ωμέγα λιπαρά οξέα έχουν επίσης αποδειχθεί ότι επηρεάζουν θετικά το καφέ λίπος, ιδιαίτερα το δοκοσαεξανοϊκό οξύ (DHA) και το εικοσαπεντανοϊκό οξύ (EPA), τα οποία βρίσκονται κυρίως σε λιπαρά ψάρια όπως ο σολομός, ο τόνος, το σκουμπρί και οι σαρδέλες. Τα συμπληρώματα ιχθυελαίου είναι μια καλή ιδέα για όσους δεν τρώνε θαλασσινά.
Το ουρσολικό οξύ, μια αντιφλεγμονώδης, αντιοξειδωτική ένωση που βρίσκεται σε φυτά όπως τα μήλα, το δεντρολίβανο και το θυμάρι, έχει αποδειχθεί σε μελέτες σε ποντίκια ότι αυξάνει το καφέ λίπος και την κατανάλωση ενέργειας. Άλλες μελέτες σε ποντίκια υποδεικνύουν ότι το τζίντζερ μπορεί επίσης να προκαλέσει μαύρισμα στο λευκό λίπος – με άλλα λόγια, να μετατρέψει το ανθυγιεινό λευκό λίπος σε ευεργετικό καφέ λίπος.
Μην πεινάτε – αλλά μην το ρίξετε και στο φαγοπότι
Ερευνητές στο Yale School of Medicine ανακάλυψαν ότι σε ποντίκια, οι νευρώνες στον εγκέφαλο που ρυθμίζουν την πείνα μπορούν να ενθαρρύνουν το λίπος να γίνει καφέ.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι η κατανάλωση πολύ λίγων θερμίδων εμπόδιζε το λευκό λίπος να γίνει καφέ, ενώ η κατανάλωση αρκετή ποσότητα για να ικανοποιήσει την πείνα διέγειρε τους νευρώνες και έκανε το λίπος καφέ.
Αντίθετα, η υπερβολική κατανάλωση μπορεί επίσης να προκαλέσει βλάβη, όχι μόνο επειδή αυξάνει το λευκό λίπος, αλλά επειδή θα μπορούσε να επηρεάσει την ικανότητα του καφέ λίπους να καίει θερμίδες.
