Tην Κυριακή 30 Μαρτίου 2025 ξεκινά να ισχύει στη χώρα μας η θερινή ώρα. Ετσι, θα πρέπει να μετακινήσουμε τους δείκτες των ρολογιών μας κατά μία ώρα μπροστά στις τρεις μετά τα μεσάνυχτα.
Γιατί η αλλαγή αυτή είναι πάντα Κυριακή;
Σύμφωνα με το Live Science, ο λόγος έχει να κάνει με την σύγχυση που προκαλεί στους ανθρώπους η αλλαγή ώρας. Έτσι, προτιμάται η Κυριακή, καθώς εκείνη τη μέρα δραστηριοποιούνται λιγότεροι άνθρωποι, και έτσι έχουν χρόνο να προσαρμοστούν.
Σε πολλές χώρες του κόσμου η αλλαγή γίνεται κάθε δεύτερη Κυριακή του Μαρτίου, αλλά για τις χώρες της Ευρώπης ισχύει πως η θερινή ώρα αρχίζει και τελειώνει κάθε τελευταία Κυριακή, του Μαρτίου και του Οκτωβρίου αντίστοιχα.
Πώς ξεκίνησε το μέτρο
Στην Ελλάδα η θερινή ώρα είχε εφαρμοστεί για πρώτη φορά, δοκιμαστικά, το 1932, στη συνέχεια όμως εγκαταλείφθηκε.
Αργότερα, κατά τη δεκαετία του ‘70, μετά την ενεργειακή κρίση που ξέσπασε στην Ευρώπη το 1973, αποφασίστηκε η υιοθέτηση της θερινής ώρας από μεγάλο μέρος των κρατών της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, η οποία το εφάρμοσε πια το 1975.
Από το 1996 ισχύει μία ενιαία, πανευρωπαϊκή ρύθμιση, κατά την οποία την Άνοιξη γυρίζουμε τα ρολόγια μία ώρα μπροστά (ώστε να αξιοποιούμε το φως της ημέρας για μία ώρα επιπλέον), ενώ το Φθινόπωρο τα επαναφέρουμε μία ώρα πίσω.
Γιατί υπάρχει η θερινή ώρα;
Διάφορες ιστορίες ανά τα χρόνια περιγράφουν το πώς οι Ηνωμένες Πολιτείες υιοθέτησαν την αλλαγή της ώρας. Ο Βενιαμίν Φραγκλίνος έγραψε μια «πρόταση» σε μια επιστολή του το 1784 προς την εφημερίδα του Παρισιού, όπου πρότεινε ότι η πόλη θα μπορούσε να εξοικονομήσει 64.050.000 κιλά κεριού που κάηκαν, αν οι πολίτες της ξυπνούσαν με την ανατολή του ηλίου. Πρότεινε, επίσης, την πυροδότηση κανονιών σε κάθε δρόμο ως ξυπνητήρι για όλη την πόλη.
Το 1916, η Γερμανία ήταν η πρώτη χώρα που θέσπισε τη θερινή ώρα για να εξοικονομήσει χρήματα από το ενεργειακό κόστος κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου – οι Ηνωμένες Πολιτείες και μεγάλο μέρος της Ευρώπης ακολούθησαν το παράδειγμα.
Στην Αμερική ωστόσο η εφαρμογή της θερινής ώρας πέρασε από σαράντα κύματα. Ο ομοσπονδιακός νόμος καταργήθηκε μετά τον πόλεμο, επανήλθε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και έγινε προαιρετικός μετά τη λήξη του πολέμου. Τελικά, το 1966, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ψήφισε τον νόμο περί ενιαίας ώρας, ο οποίος τυποποίησε τη θερινή ώρα για έξι μήνες, από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο. Παρατάθηκε άλλες δύο φορές σε επτά μήνες το 1986 και στους σημερινούς οκτώ μήνες το 2005.
Ακολούθησε, η «Πράξη Προστασίας της Ηλιοφάνειας» που προτάθηκε ως νόμος των Ηνωμένων Πολιτειών, ο οποίος έχει στόχο να καταστήσει μόνιμη τη θερινή ώρα, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα αλλάζουν πια τα ρολόγια δύο φορές τον χρόνο.
Η αλλαγή ώρας δεν ισχύει για όλους
Η Χαβάη και η Αριζόνα τηρούν ήδη μόνιμη κανονική ώρα και το κάνουν από το 1967 και το 1968, αντίστοιχα. Οι λόγοι ήταν ίδιοι: και οι δύο πολιτείες έχουν ούτως ή άλλως πολύ ηλιακό φως όλο τον χρόνο. Κάποιες ακόμη χώρες, επίσης, δεν τηρούν την αλλαγή ώρας για τον ίδιο λόγο, όπως το Πουέρτο Ρίκο, το Γκουάμ και οι Αμερικανικές Παρθένοι Νήσοι.
Το Μαρόκο υιοθέτησε το 2018 μόνιμη θερινή ώρα. Η Τουρκία ακολουθούσε τις αλλαγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην ημερομηνία και στην ώρα αλλαγής, ωστόσο τον Σεπτέμβριο 2016 αποφασίστηκε η μόνιμη χρήση της θερινής ώρας όλο τον χρόνο.
Η συζητηση στην Ευρωπαικη Ενωση για μόνιμη θερινή ώρα
Η συζήτηση για την κατάργηση του μέτρου αλλαγής της ώρας είχε ξεκινήσει το 2018, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλλει σχετική πρόταση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 12 Σεπτεμβρίου.
Τα κράτη-μέλη θα επέλεγαν αν θέλουν να μείνουν στη θερινή ή τη χειμερινή ώρα σε όλη τη διάρκεια του χρόνου.
Μάλιστα, η Κομισιόν διοργάνωσε δημόσια διαβούλευση το καλοκαίρι του 2018, στην οποία συμμετείχαν 4,6 εκατ. Ευρωπαίοι πολίτες, εκ των οποίων το 84% τάχθηκε υπέρ της διακοπής των εξαμηνιαίων αλλαγών, ενώ το 16% εναντίον.
Σημαντικό ρόλο σε αυτήν την απόφαση της κοινής γνώμης διαδραμάτισαν και οι «επιπτώσεις» από την αλλαγή ώρας στο βιολογικό ρολόι, όπως η δυσκολία στην άμεση προσαρμογή.
Στις 26 Μαρτίου 2019, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής, τασσόμενο υπέρ της κατάργησης των εποχικών αλλαγών της ώρας, Ωστόσο, μετέθεσε την απόφαση των χωρών-μελών για δύο χρόνια, έως το 2021.
Μια σειρά από γραφειοκρατικά ζητήματα, όμως, όπως το Brexit, η πανδημία στη συνέχεια και πλέον ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι επιπτώσεις που αυτός έχει επιφέρει σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο με την αύξηση των τιμών της ενέργειας, έχουν οδηγήσει σε αναστολή υλοποίησης της απόφασης.
Βασικός παράγοντας η εξοικονόμηση ενέργειας
Η σύνδεση της συζήτησης περί κατάργησης του μέτρου, με την ενεργειακή κρίση και το κατά πόσο θα ήταν ευεργετική, βρίσκεται πλέον στο «μικροσκόπιο» των ειδικών, οι οποίοι εκπονούν μελέτες για το θέμα.
Σε δήλωσή του πριν από μερικές μέρες, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, ενημερώνοντας πως ούτε και φέτος πρόκειται να καταργηθεί το μέτρο, εξήγησε πως:
«Προσπαθήσαμε και σε επίπεδο Ευρώπης να εκπονήσουμε μελέτες που να αποδεικνύουν ή να διαπιστώνουν αν τελικά η διατήρηση της θερινής ώρας θα μπορούσε να βοηθήσει στη μείωση κατανάλωσης. Αυτό, μέχρι τώρα τουλάχιστον, δεν αποδεικνύεται. Άρα συνεχίζουμε να αλλάζουμε ώρα».
Σύμφωνα με τον ίδιο, μάλιστα, ακόμη μία έρευνα εκπονείται τη στιγμή αυτή. Ωστόσο, θεωρείται απίθανο να υπάρξει κάποια αλλαγή της τελευταίας στιγμής, σε περίπτωση που η μελέτη καταλήξει σε κάποιο συμπέρασμα που δίνει «πόντους» σε όσους υποστηρίζουν την κατάργηση του μέτρου.
