Η κλιματική κρίση βρίσκεται σε εξέλιξη, η υπερθέρμανση καθιστά πολλές καλλιέργειες μη βιώσιμες και οι πόλεμοι απειλούν την παραγωγή βασικών ειδών διατροφής στα οποία βασίζεται η ανθρωπότητα.
Με βάση αυτά τα δεδομένα οι επιστήμονες εχουν ήδη καταρτίσει μια λίστα με τροφές που θα μπορούσαμε να έχουμε στο πιάτο μας σε περίπου 30 χρόνια από τώρα.
Ο πόλεμος της Ουκρανίας έχει επισημάνει τους κινδύνους της εξάρτησης από συγκεκριμένες καλλιέργειες που διακινούνται παγκοσμίως.
Με το 90% των θερμίδων που απαιτεί για την επιβίωσή της η ανθρωπότητα να προέρχεται από μόλις 15 καλλιέργειες, οι ειδικοί στους Βασιλικούς Βοτανικούς Κήπους τς Βρετανίας στο Kew του Λονδίνου αναζητούν συστατικά που θα ανταποκρίνονται στη διατροφή μας στο μέλλον.
Η κλιματική αλλαγή αυξάνει τον κίνδυνο σοβαρών «διατροφικών σοκ», όπου οι καλλιέργειες αποτυγχάνουν και οι τιμές των βασικών προϊόντων αυξάνονται ραγδαία σε όλο τον κόσμο.
Η διαφοροποίηση των τροφίμων που τρώμε είναι μία από τις λύσεις για την ανακούφιση της πείνας, την αντιμετώπιση της απώλειας βιοποικιλότητας και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, λέει ο ερευνητής του Kew, Δρ Σαμ Πιρινόν.
«Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν χιλιάδες βρώσιμα είδη φυτών σε όλο τον κόσμο που καταναλώνονται από διαφορετικούς πληθυσμούς και εδώ μπορούμε να βρούμε μερικές από τις λύσεις για αυτές τις παγκόσμιες προκλήσεις του μέλλοντος», λέει.
Από περισσότερα από 7.000 βρώσιμα φυτά παγκοσμίως, μόνο 417 καλλιεργούνται ευρέως και χρησιμοποιούνται για τρόφιμα.
Ο Πάνδανος
Ο Πάνδανος (Pandanus tectorius) είναι ένα μικρό δέντρο που φύεται σε παράκτιες περιοχές από τα νησιά του Ειρηνικού έως τις Φιλιππίνες. Τα φύλλα χρησιμοποιούνται για να αρωματίσουν γλυκά και αλμυρά πιάτα σε μεγάλο μέρος της Νοτιοανατολικής Ασίας, ενώ ο καρπός που μοιάζει με ανανά μπορεί να καταναλωθεί ωμός ή μαγειρεμένος.
Το δέντρο μπορεί να ανεχθεί δύσκολες συνθήκες, όπως ξηρασία, ισχυροί άνεμοι και αλατούχα εδάφη, λέει η ερευνήτρια στο Kew, Δρ Marybel Soto Gomez.
«Είναι μια ανθεκτική στο κλίμα και θρεπτική τροφή που είναι επίσης νόστιμη», λέει. «Θα ήταν υπέροχο να διαφοροποιήσουμε το χαρτοφυλάκιο τροφίμων μας ώστε να συμπεριλάβουμε τρόφιμα που είναι κατάλληλα, θρεπτικά και μπορούν να καλλιεργηθούν σε δύσκολες συνθήκες σε όλο τον κόσμο».
Εάν ο πάνδανος μπορεί να χρησιμοποιηθεί βιώσιμα, χωρίς να εξαντληθούν οι πόροι για τους ντόπιους, θα πρέπει να τον αναπτύξουμε ευρύτερα, λέει.
Οσπρια
Τα φασόλια ή τα όσπρια είναι μια άλλη «τροφή του μέλλοντος» Είναι φθηνά, πλούσια σε πρωτεΐνες και βιταμίνες Β και είναι προσαρμοσμένα σε ένα ευρύ φάσμα περιβαλλόντων από τις ακτές των ωκεανών μέχρι τις βουνοπλαγιές.
Υπάρχουν 20.000 είδη οσπρίων στον κόσμο, αλλά χρησιμοποιούμε μόνο ελάχιστα. Πιστεύεται ότι υπάρχουν εκατοντάδες στην άγρια φύση που είναι ακόμη άγνωστα στους επιστήμονες.
Το φασόλι morama (Tylosema esculentum) είναι ένα βασικό προϊόν σε μέρη της Μποτσουάνα, της Ναμίμπια και της Νότιας Αφρικής, όπου τα φασόλια βράζονται με αραβόσιτο ή αλέθονται σε σκόνη για να κάνουν χυλό ή ένα ποτό που μοιάζει με κακάο.
Δεν είναι όλα τα όσπρια βρώσιμα, αλλά οι ειδικοί διερευνούν τις ιδιότητες διαφορετικών ειδών για να δουν ποια μπορεί να παρέχουν τροφή και θρεπτικά συστατικά.
Άγρια δημητριακά
Τα δημητριακά έχουν επίσης τεράστια ποικιλία, με περισσότερα από 10.000 είδη – προσφέροντας πολλές δυνατότητες για νέα τρόφιμα.
Το Fonio (Digitaria exilis) είναι ένα θρεπτικό αφρικανικό δημητριακό που χρησιμοποιείται για την παρασκευή κουσκούς, χυλού και ποτών. Καλλιεργούμενο τοπικά ως καλλιέργεια, το φυτό μπορεί να ανεχθεί ξηρές συνθήκες.
Ψευτο-μπανάνα
Το Enset ή «ψεύτικη μπανάνα» είναι στενός συγγενής της μπανάνας, αλλά καταναλώνεται μόνο σε ένα μέρος της Αιθιοπίας.
Ο καρπός του φυτού που μοιάζει με μπανάνα είναι μη βρώσιμος, αλλά οι αμυλώδεις μίσχοι και οι ρίζες μπορούν να ζυμωθούν και να χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή χυλού και ψωμιού.
Μελέτες δείχνουν ότι η καλλιέργεια που μοιάζει με μπανάνα έχει τη δυνατότητα να θρέψει περισσότερους από 100 εκατομμύρια ανθρώπους σε έναν κόσμο που θερμαίνεται.
